Dat het Westen een machtsspel speelt in het Midden-Oosten zullen weinigen betwisten. In ‘ons’ streven naar hegemonie deden we beroep op fanatieke clubjes zoals de moedjahedien in Afghanistan waaruit het Al-Qaida isontstaan. Ook na de Koude Oorlog bleven regionale en internationale machten hun oorlogen warm uitvechten.

ISIS (of Daesh) is een recente speelbal in dit spel. Hun strijd tegen Hezbollah, Syrië, Iran en Rusland komt de VS en Israël goed uit. We kunnen er ook moeilijk omheen dat de groei van en de steun aan ISIS gedeeltelijk een ‘onbedoeld’ gevolg is van de bewapening van rebellen die mobiel zijn en dus makkelijk van kamp veranderen. Hoe verklaar je anders dat een hypermodern leger zomaar uit het niets vanuit de woestijn opduikt?

Wie verder kijkt dan de terreuraanslagen en de wanhoop van oorlogsvluchtelingen die het voorpaginanieuws bepalen, ontdekt dat onze oorlogen in het Midden-Oosten niet alleen dienen om een monopolie op olie en gas te garanderen. Ze moeten ook de wapenindustrie draaiende houden. Die gaat drie keer langs de kassa: wij voeren wapens uit naar instabiele gebieden, vervolgens investeren ‘wij’ in straaljagers en interventielegers om op te treden in oorlogen die moet ‘onze’ wapens worden uitgevochten, tot slot moeten we investeren in een ‘veiligheidsbeleid‘ (grensbewaking, drones, private beveiligingsdiensten…) om de vluchtelingen van onze oorlogen tegen te houden.

Een vrolijk onderwerp is het natuurlijk niet, maar belangrijk is het des te meer. De Groene Waterman merkt dat er de laatste jaren een overdaad aan boeken rond dit thema verschijnen, sommige misleiden meer dan ze verhelderen. Om de lezer enigszins wegwijs te maken, maakten we een selectie van de analyses die het conflict in het Midden-Oosten niet reduceren tot een culturele of religieuze clash, maar daarentegen aandacht hebben voor de politieke en economische realiteit die al deze miserie veroorzaakt, ginder en bij ons.

Een greep uit het aanbod vindt u hier. Veel meer vindt u in de winkel.

Verslag boekvoorstelling Irmina

Een interessante vondst was het zeker, maar striptekenares Barbara Yelin (München, 1977) had aanvankelijk geen enkele intentie iets te gaan doen met de doos vol brieven, kaarten, documenten en sporadische foto’s van haar oma. Een slordige tien jaar geleden stuitte ze er bij toeval op bij haar moeder thuis. In eerste instantie was het ook niet de meest opwindende vondst, licht Yelin toe vanuit een leunstoel op het kelderpodium. Schrijver en literatuurcriticus Matthijs de Ridder, in de rol van interviewer naast haar gezeteld, knikt herkennend. Pas bij integrale lezing van haar grootmoeders correspondenties begonnen zich verhalen af te tekenen. Zeer fragmentarische verhalen nog altijd, maar Yelins nieuwsgierigheid was definitief geprikkeld. Haar oma was namelijk altijd zwijgzaam geweest over haar verleden. Op haar achttiende had ze haar desalniettemin eens durven vragen hoe ze wijlen haar man had ontmoet. “Nee, daar wil ik niet over praten,” was het even uitdrukkelijke als onbehouwen antwoord geweest. Een poging van De Ridder om de retrospectieve geslotenheid van haar grootmoeder in een breder Duits kader te plaatsen, als iets wat de generatie van jongvolwassenen in de Tweede Wereldoorlog typeerde, strandt in Yelins verlangen om het eerste beetje beeld niet te lang op zich te laten wachten.

Onterecht is dat niet: Irmina, de graphic novel die Barbara Yelin uiteindelijk met enige literaire vrijheid op de geschiedenis van haar oma baseerde, is alleen beeldend al een huzarenstukje. Met dezelfde toewijding en nauwkeurigheid waarmee de striptekenares haar grootmoeders geschiedenis reconstrueerde, heeft ze de visueel-historische details uit het interbellum en de oorlog bestudeerd. Gecombineerd met sterke dialogen en een feilloze stijl, waarin duisternis, frivoliteit en leegte een prominente rol vervullen, heeft dit tot een eindresultaat geleid dat critici internationaal verbluft heeft. Niet voor niets ontving Yelin dit jaar de Max- und Moritz-prijs, de meest prestigieuze stripprijs van Duitsland, en is Irmina al meermaals vertaald. Naast deze Nederlandstalige vertaling zijn er onlangs een Engelse en Franse uitgave verschenen. Een Italiaanse staat op stapel.

Lees verder